စိတ္ (၈၉) ပါး
Posted by Admin in စိတ္, ဘာသာေရး
| အကုသိုလ္စိတ္ | ၁၂ ပါး |
| အဟိတ္စိတ္ | ၁၈-ပါး |
| ကာမေသာဘနစိတ္ | ၂၄-ပါး |
| ႐ူပါဝစရစိတ္ | ၁၅-ပါး |
| အ႐ူပါဝစရစိတ္ | ၁၂-ပါး |
| ေလာကုတၱရာစိတ္ | ၈-ပါး |
| စုစုေပါင္း | ၈၉ပါး |
အကုသိုလ္စိတ္ ၁၂ ပါး
လာဘမူစိတ္ = လိုခ်င္မႈကို အေျခခံၿပီး ျဖစ္တဲ့ စိတ္ ၈-ပါး
၁။ သူတစ္ပါး သားမယားကို လြန္က်ဴးမႈ၊ သူတစ္ပါး ပစၥည္းကို မတရားယူမႈေတြကို အျပစ္မရွိဘူးလို႔ ယူဆၿပီး၊ သူတစ္ပါး မတိုက္တြန္းဘဲ မိမိကိုယ္တိုင္ ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာ ျပဳလုပ္တယ္။ အဲဒီအခါ ျဖစ္တဲ့ စိတ္ (ပထမ ေလာဘမူ စိတ္)။
၂။ အျပစ္မရွိဘူးလို႔ ယူဆတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတစ္ပါး တိုက္တြန္းလို႔ ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာ ျပဳလုပ္တယ္။ အဲဒီအခါ ျဖစ္တဲ့ စိတ္ (ဒုတိယ ေလာဘမူ စိတ္)။
၃။ အျပစ္ရွိတယ္ဆိုတာ သိတယ္။ သူတစ္ပါးက မတိုက္တြန္းရဘဲ မိမိကုိယ္တိုင္လဲ ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာ ျပဳလုပ္တယ္။ အဲဒီအခါ ျဖစ္တဲ့ စိတ္ (တတိယ ေလာဘမူ စိတ္)။
၄။ အျပစ္ရွိတယ္ဆိုတာေတာ့ သိတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတစ္ပါးက တိုက္တြန္းလို႔ ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာ ျပဳလုပ္တယ္။ အဲဒီအခါ ျဖစ္တဲ့ စိတ္ (စတုတၳ ေလာဘမူ စိတ္)။
၅။ အျပစ္မရွိဘူးလို႔ ယူဆၿပီး သူတစ္ပါးက မတိုက္တြန္းရဘဲ မိမိကိုယ္တိုင္ သာမန္စိတ္ (အလယ္အလတ္ ခံစားမႈ)နဲ႔ ျပဳလုပ္တယ္။ အဲဒီအခါ ျဖစ္တဲ့ စိတ္ (ပၪၥမ ေလာဘမူ စိတ္)။
၆။ အျပစ္မရွိဘူးလို႔ ယူဆတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတစ္ပါးက တိုက္တြန္းလို႔ သာမန္စိတ္ (အလယ္အလတ္ ခံစားမႈ)နဲ႔ ျပဳလုပ္တယ္။ အဲဒီအခါ ျဖစ္တဲ့ စိတ္ (ဆ႒မ ေလာဘမူ စိတ္)။
၇။ အျပစ္ရွိတယ္ဆိုတာ သိတယ္။ သူတစ္ပါးက မတိုက္တြန္းရဘဲ မိမိကိုယ္တိုင္လဲ သာမန္စိတ္ (အလယ္အလတ္ ခံစားမႈ)နဲ႔ ျပဳလုပ္တယ္။ အဲဒီအခါ ျဖစ္တဲ့ စိတ္ (သတၱမ ေလာဘမူ စိတ္)။
၈။ အျပစ္ရွိတယ္ဆိုတာ သိတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတစ္ပါး တိုက္တြန္းလို႔ သာမန္စိတ္ (အလယ္အလတ္ ခံစားမႈ)နဲ႔ ျပဳလုပ္တယ္။ အဲဒီအခါ ျဖစ္တဲ့ စိတ္ (အ႒မ ေလာဘမူ စိတ္)။
ေဒါသမူစိတ္ = စိတ္ဆိုးမႈကို အေျခခံျဖစ္တဲ့ စိတ္ ၂-ပါး
၁။ အသက္သတ္တဲ့အခါ၊ သူတစ္ပါးကို ပ်က္စီးေစရန္ ၾကံစည္တဲ့အခါ၊ ႐ိုင္းစိုင္း ၾကမ္းတမ္းစြာ ေျပာဆိုတာေတြကို သူတစ္ပါး မတိုက္တြန္းဘဲ မိမိကိုယ္တိုင္ စိတ္ပါလက္ပါ လုပ္တယ္။ အဲဒီအခါ ျဖစ္တဲ့ စိတ္ (ပထမ ေဒါသမူ စိတ္)။
၂။ သူတစ္ပါးက တိုက္တြန္းလို႔ အဲဒီအလုပ္ေတြကို မလုပ္ခ်င္ လုပ္ခ်င္နဲ႔ ျပဳလုပ္တယ္။ အဲဒီအခါ ျဖစ္တဲ့ စိတ္ (ဒုတိယ ေဒါသမူ စိတ္)။
ေမာဟမူစိတ္ = အမွန္မသိမႈကို အေျခခံၿပီး ျဖစ္တဲ့ စိတ္ ၂-ပါး
၁။ သာမန္ (အလယ္အလတ္ ခံစားမႈ) သေဘာရွိၿပီး အမွန္တရားကိုပင္ ယံုမွား သံသယျဖစ္တဲ့ ေစတသိက္(ဝိစိကိစၧာ)နဲ႔အတူ ျဖစ္တဲ့ စိတ္ (ပထမ ေမာဟမူ စိတ္)။
၂။ သာမန္ (အလယ္အလတ္ ခံစားမႈ) သေဘာရွိၿပီး ပ်ံ႕လြင့္မႈသေဘာ(ဥဒၶစၥ) ေစတသိက္နဲ႔ အတူျဖစ္တဲ့ စိတ္ (ဒုတိယ ေမာဟမူ စိတ္)။
အဟိတ္စိတ္ ၁၈-ပါး
အဟိတ္စိတ္ (ဟိတ္လို႔ အမည္ရတဲ့ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ၊ အေလာဘ၊ အေဒါသ၊ အေမာဟ သေဘာတရားေတြနဲ႔ အတူ မျဖစ္တဲ့ စိတ္)
အဟိတ္ အကုသလဝိပါက္စိတ္ ၇-ပါး
၁။ မႏွစ္သက္စရာ ႐ုပ္အဆင္းကို ျမင္သိစိတ္ (စကၡဳဝိညာဥ္ စိတ္)။
၂။ မႏွစ္သက္စရာ အသံကို ၾကားသိစိတ္ (ေသာတဝိညာဥ္ စိတ္)။
၃။ မႏွစ္သက္စရာ အနံ႔ကို နံသိစိတ္ (ဃာနဝိညာဥ္ စိတ္)။
၄။ မႏွစ္သက္စရာ အရသာကို သိစိတ္ (ဇိဝွါဝိညာဥ္ စိတ္)။
၅။ မႏွစ္သက္စရာ အာ႐ုံကို လက္ခံတဲ့ စိတ္ (သမၸဋိစၧိဳင္း စိတ္)။
၆။ မႏွစ္သက္စရာ အာ႐ုံကို စံုစမ္းစိတ္ (သႏၲီရဏ စိတ္)။
၇။ မႏွစ္ၿမိဳ႕ဖြယ္ ခံစားမႈနဲ႔အတူ ျဖစ္တဲ့ အေတြ႕အထိကို ခံစားစိတ္ (ဒုကၡသဟဂုတ္ ကာယဝိညာဥ္ စိတ္)။
အဟိတ္ကုသလဝိပါက္စိတ္ ၈-ပါး
ေကာင္းမႈရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္တဲ့ စိတ္ (အဟိတ္ ကုသလဝိပါက္စိတ္)
၁။ ေကာင္းတဲ့ အာ႐ုံကို ျမင္တဲ့အခါ ျဖစ္တဲ့ ျမင္သိစိတ္ (စကၡဳဝိညာဥ္ စိတ္)။
၂။ ေကာင္းတဲ့ အသံကို ၾကားတဲ့အခါ ျဖစ္တဲ့ ၾကားသိစိတ္ (ေသာတဝိညာဥ္ စိတ္)။
၃။ ေကာင္းတဲ့ အနံ႔ကို နံတဲ့အခါ ျဖစ္တဲ့ နံသိစိတ္ (ဃာနဝိညာဥ္ စိတ္)။
၄။ ေကာင္းတဲ့ အစားအစာကို စားတဲ့အခါ ျဖစ္တဲ့ စားသိစိတ္၊ အရသာခံစိတ္ (ဇိဝွါဝိညာဥ္ စိတ္)။
၅။ ေကာင္းတဲ့ အာ႐ုံကို လက္ခံတဲ့ စိတ္ (သမၸဋိစၧိဳင္း စိတ္)။
၆။ ေကာင္းတဲ့ အာ႐ုံကို စံုစမ္းတဲ့ စိတ္ (ဥေပကၡာသဟဂုတ္ သႏၲီရဏ စိတ္)။
၇။ ႏွစ္သက္ဝမ္းေျမာက္စြာနဲ႔ ေကာင္းတဲ့ အာ႐ုံကို စံုစမ္းတဲ့ စိတ္ (ေသာမနႆသဟဂုတ္ သႏၲီရဏ စိတ္)။
၈။ ခ်မ္းသာမႈ သေဘာရွိတဲ့ ေကာင္းတဲ့ အရာကို ထိသိစိတ္ (သုခသဟဂုတ္ ကာယဝိညာဥ္ စိတ္)။
အဟိတ္ႀကိယာစိတ္ ၃-ပါး
၁။ ပၪၥဒြါရာဝဇၨန္း စိတ္။
၂။ မေနာဒြါရာဝဇၨန္း စိတ္။
၃။ ႏွစ္သက္ ဝမ္းေျမာက္မႈ ရွိတဲ့ ဟသိတုပၸါဒ္ စိတ္။
ကာမေသာဘနစိတ္ ၂၄-ပါး
ကာမာဝစရကုသိုလ္စိတ္၊ မဟာကုသိုလ္စိတ္ ၈-ပါး
၁။ အလႉေပးျခင္း စတဲ့ ေကာင္းမႈတစ္ခုခုကို သူတစ္ပါးက မတိုက္တြန္းရဘဲ မိမိကိုယ္တိုင္ ဉာဏ္နဲ႔ယွဥ္ၿပီး ဝမ္းေျမာက္စြာ ျပဳလုပ္တယ္။ အဲဒီအခါျဖစ္တဲ့ ကုသိုလ္စိတ္ (ပထမ ကာမကုသိုလ္စိတ္)။
၂။ သူတစ္ပါးက တိုက္တြန္းလို႔ ဉာဏ္နဲ႔ယွဥ္ၿပီး ဝမ္းေျမာက္စြာ ျပဳလုပ္တယ္။ အဲဒီအခါ ျဖစ္တဲ့ ကုသိုလ္စိတ္ (ဒုတိယ ကာမကုသိုလ္စိတ္)။
၃။ သူတစ္ပါးက မတိုက္တြန္း၊ ဒါေပမယ့္ မိမိကုိယ္တိုင္ လုပ္တဲ့အခါ ဉာဏ္နဲ႔ မယွဥ္ဘဲ ဝမ္းေျမာက္စြာ ျပဳလုပ္တယ္။ အဲဒီအခါ ျဖစ္တဲ့ ကုသိုလ္စိတ္ (တတိယ ကာမကုသိုလ္စိတ္)။
၄။ သူတစ္ပါးက တိုက္တြန္းလို႔ ဝမ္းေျမာက္စြာ ျပဳလုပ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဉာဏ္မပါဘူး။ အဲဒီအခါ ျဖစ္တဲ့ ကုသိုလ္စိတ္ (စတုတၳ ကာမကုသိုလ္စိတ္)။
၅။ သူတစ္ပါးက မတိုက္တြန္းရဘဲ မိမိကုိယ္တိုင္ ဉာဏ္နဲ႔ ယွဥ္ၿပီး သာမန္ အလယ္အလတ္ ခံစားမႈစိတ္နဲ႔ ျပဳလုပ္တယ္။ အဲဒီအခါ ျဖစ္တဲ့ ကုသိုလ္စိတ္ (ပၪၥမ ကာမကုသိုလ္စိတ္)။
၆။ သူတစ္ပါးက တိုက္တြန္းလို႔ သာမန္ အလယ္အလတ္ ခံစားမႈစိတ္နဲ႔ ျပဳလုပ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဉာဏ္နဲ႔ ယွဥ္တယ္။ အဲဒီအခါ ျဖစ္တဲ့ ကုသိုလ္စိတ္ (ဆ႒မ ကာမကုသိုလ္စိတ္)။
၇။ သူတစ္ပါးက မတိုက္တြန္း၊ ဒါေပမယ့္ မိမိကိုယ္တိုင္ လုပ္တဲ့အခါ ဉာဏ္နဲ႔ မယွဥ္ဘဲ သာမန္ အလယ္အလတ္ ခံစားမႈ စိတ္နဲ႔ ျပဳလုပ္တယ္။ အဲဒီအခါ ျဖစ္တဲ့ ကုသိုလ္စိတ္ (သတၱမ ကာမကုသိုလ္စိတ္)။
၈။ သူတစ္ပါးက တိုက္တြန္းလို႔ သာမန္ အလယ္အလတ္ ခံစားမႈစိတ္နဲ႔ ျပဳလုပ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဉာဏ္မပါဘူး။ အဲဒီအခါ ျဖစ္တဲ့ ကုသိုလ္စိတ္ (အ႒မ ကာမကုသိုလ္စိတ္)။
ဒီ ကာမကုသိုလ္စိတ္ကိုပဲ “မဟာကုသိုလ္စိတ္”လို႔ ေခၚေသးတယ္။
အေၾကာင္းက ႐ူပကုသိုလ္စိတ္၊ အ႐ူပကုသိုလ္စိတ္ေတြထက္ အေရအတြက္ မ်ားလို႔ပဲ။ ႐ူပကုသိုလ္စိတ္က ၅-ခု ရွိၿပီး၊ အ႐ူပကုသိုလ္စိတ္က ၄-ခုပဲ ရွိတယ္။
ကာမာဝစရဝိပါက္စိတ္၊ မဟာဝိပါက္စိတ္ ၈-ပါး
၁။ အလႉေပးျခင္း စတဲ့ ေကာင္းမႈတစ္ခုခုကို သူတစ္ပါးက မတိုက္တြန္းရဘဲ မိမိကိုယ္တိုင္ ဉာဏ္နဲ႔ ယွဥ္ၿပီး ဝမ္းေျမာက္စြာ ျပဳလုပ္တယ္။ အဲဒီစိတ္ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္တဲ့ (ဝိပါက္)စိတ္ (ပထမ ကာမဝိပါက္စိတ္)။
၂။ သူတစ္ပါး တိုက္တြန္းလို႔ ဉာဏ္နဲ႔ ယွဥ္ၿပီး ဝမ္းေျမာက္စြာ ျပဳတယ္။ အဲဒီစိတ္ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္တဲ့ (ဝိပါက္)စိတ္ (ဒုတိယ ကာမဝိပါက္စိတ္)။
၃။ သူတစ္ပါးက မတိုက္တြန္း၊ ဒါေပမယ့္ မိမိကုိယ္တိုင္ လုပ္တဲ့အခါ ဉာဏ္နဲ႔ မယွဥ္ဘဲ ဝမ္းေျမာက္စြာ ျပဳလုပ္တယ္။ အဲဒီစိတ္ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္တဲ့ (ဝိပါက္)စိတ္ (တတိယ ကာမဝိပါက္စိတ္)။
၄။ သူတစ္ပါးက တိုက္တြန္းလို႔ ဝမ္းေျမာက္စြာ ျပဳလုပ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဉာဏ္မပါဘူး။ အဲဒီစိတ္ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္တဲ့ (ဝိပါက္)စိတ္ (စတုတၴ ကာမဝိပါက္စိတ္)။
၅။ သူတစ္ပါးက မတိုက္တြန္းရဘဲ မိမိကိုယ္တိုင္ ဉာဏ္နဲ႔ ယွဥ္ၿပီး သာမန္ အလယ္အလတ္ ခံစားမႈစိတ္နဲ႔ ျပဳလုပ္တယ္။ အဲဒီစိတ္ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္တဲ့ (ဝိပါက္)စိတ္ (ပၪၥမ ကာမဝိပါက္စိတ္)။
၆။ သူတစ္ပါးက တိုက္တြန္းလို႔ သာမန္ အလယ္အလတ္ ခံစားမႈစိတ္နဲ႔ ျပဳလုပ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဉာဏ္နဲ႔ ယွဥ္တယ္။ အဲဒီစိတ္ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္တဲ့ (ဝိပါက္)စိတ္ (ဆ႒မ ကာမဝိပါက္စိတ္)။
၇။ သူတစ္ပါးက မတိုက္တြန္း၊ ဒါေပမယ့္ မိမိကိုယ္တိုင္ လုပ္တဲ့အခါ ဉာဏ္နဲ႔ မယွဥ္ဘဲ သာမန္ အလယ္အလတ္ ခံစားမႈနဲ႔ ျပဳလုပ္တယ္။ အဲဒီစိတ္ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္တဲ့ (ဝိပါက္)စိတ္ (သတၱမ ကာမဝိပါက္စိတ္)။
၈။ သူတစ္ပါးက တိုက္တြန္းလို႔ သာမန္ အလယ္အလတ္ ခံစားမႈစိတ္နဲ႔ ျပဳလုပ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဉာဏ္မပါဘူး။ အဲဒီစိတ္ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္တဲ့ (ဝိပါက္)စိတ္ (အ႒မ ကာမဝိပါက္စိတ္)။
ကာမာဝစရႀကိယာစိတ္၊ မဟာႀကိယာစိတ္ ၈-ပါး
၁။ အလႉေပးျခင္းစတဲ့ ေကာင္းမႈတစ္ခုခုကို သူတစ္ပါးက မတိုက္တြန္းရဘဲ မိမိကိုယ္တိုင္ ဉာဏ္နဲ႔ ယွဥ္ၿပီး ဝမ္းေျမာက္စြာ ျပဳလုပ္တယ္။ ျပဳလုပ္႐ုံသက္သက္ပဲ ျဖစ္ၿပီး အက်ိဳးမေပးေတာ့တဲ့ စိတ္ (ပထမ ကာမႀကိယာစိတ္)။
၂။ သူတစ္ပါးက တိုက္တြန္းလို႔ ဉာဏ္နဲ႔ ယွဥ္ၿပီး ဝမ္းေျမာက္စြာ ျပဳလုပ္တယ္။ အဲဒီအခါ ျဖစ္တဲ့ ႀကိယာစိတ္ (ဒုတိယ ကာမႀကိယာစိတ္)။
၃။ သူတစ္ပါးက မတိုက္တြန္း၊ ဒါေပမယ့္ မိမိကိုယ္တိုင္ လုပ္တဲ့အခါ ဉာဏ္နဲ႔ မယွဥ္ဘဲ ဝမ္းေျမာက္စြာ ျပဳလုပ္တယ္။ အဲဒီအခါျဖစ္တဲ့ ႀကိယာစိတ္ (တတိယ ကာမႀကိယာစိတ္)။
၄။ သူတစ္ပါးက တိုက္တြန္းလို႔ ဝမ္းေျမာက္စြာ ျပဳလုပ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဉာဏ္မပါဘူး။ အဲဒီအခါ ျဖစ္တဲ့ ႀကိယာစိတ္ (စတုတၳ ကာမႀကိယာစိတ္)။
၅။ သူတစ္ပါးက မတိုက္တြန္းရဘဲ မိမိကိုယ္တိုင္ ဉာဏ္နဲ႔ ယွဥ္ၿပီး သာမန္ အလယ္အလတ္ ခံစားမႈစိတ္နဲ႔ ျပဳလုပ္တယ္။ အဲဒီအခါ ျဖစ္တဲ့ ႀကိယာစိတ္ (ပၪၥမ ကာမႀကိယာစိတ္)။
၆။ သူတစ္ပါးက တိုက္တြန္းလို႔ သာမန္ အလယ္အလတ္ ခံစားမႈစိတ္နဲ႔ ျပဳလုပ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဉာဏ္နဲ႔ ယွဥ္တယ္။ အဲဒီအခါ ျဖစ္တဲ့ ႀကိယာစိတ္ (ဆ႒မ ကာမႀကိယာစိတ္)။
၇။ သူတစ္ပါးက မတိုက္တြန္း၊ ဒါေပမယ့္ မိမိကုိယ္တိုင္ လုပ္တဲ့အခါ ဉာဏ္နဲ႔ မယွဥ္ဘဲ သာမန္ အလယ္အလတ္ ခံစားမႈစိတ္နဲ႔ ျပဳလုပ္တယ္။ အဲဒီအခါ ျဖစ္တဲ့ ႀကိယာစိတ္ (သတၱမ ကာမႀကိယာစိတ္)။
၈။ သူတစ္ပါးက တိုက္တြန္းလို႔ သာမန္ အလယ္အလတ္ ခံစားမႈစိတ္နဲ႔ ျပဳလုပ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဉာဏ္မပါဘူး။ အဲဒီအခါ ျဖစ္တဲ့ ႀကိယာစိတ္ (အ႒မ ကာမႀကိယာစိတ္)။
႐ူပါဝစရစိတ္ ၁၅-ပါး
႐ူပကုသိုလ္စိတ္ ၅-ပါး
၁။ ဝိတက္၊ ဝိစာရ၊ ပီတိ၊ သုခ၊ ဧကဂၢတာဆိုတဲ့ စ်ာန္အဂၤါ ငါးပါးနဲ႔အတူ ျဖစ္တဲ့ ကုသိုလ္စိတ္ (႐ူပ ပထမစ်ာန္ ကုသိုလ္စိတ္)။
၂။ ဝိစာရ၊ ပီတိ၊ သုခ၊ ဧကဂၢတာဆိုတဲ့ စ်ာန္အဂၤါ ေလးပါးနဲ႔အတူ ျဖစ္တဲ့ ကုသိုလ္စိတ္ (႐ူပ ဒုတိယစ်ာန္ ကုသိုလ္စိတ္)။
၃။ ပီတိ၊ သုခ၊ ဧကဂၢတာဆိုတဲ့ စ်ာန္အဂၤါ သံုးပါးနဲ႔အတူ ျဖစ္တဲ့ ကုသိုလ္စိတ္ (႐ူပ တတိယစ်ာန္ ကုသိုလ္စိတ္)။
၄။ သုခ၊ ဧကဂၢတာ ဆိုတဲ့ စ်ာန္အဂၤါ ႏွစ္ပါးနဲ႔အတူ ျဖစ္တဲ့ ကုသိုလ္စိတ္ (႐ူပ စတုတၳစ်ာန္ ကုသိုလ္စိတ္)။
၅။ ဥေပကၡာ၊ ဧကဂၢတာ ဆိုတဲ့ စ်ာန္အဂၤါ ႏွစ္ပါးနဲ႔အတူ ျဖစ္တဲ့ ကုသိုလ္စိတ္ (႐ူပ ပၪၥမစ်ာန္ ကုသိုလ္စိတ္)။
႐ူပဝိပါက္စိတ္ ၅-ပါး
၁။ ဝိတက္၊ ဝိစာရ၊ ပီတိ၊ သုခ၊ ဧကဂၢတာ ဆိုတဲ့ စ်ာန္အဂၤါ ငါးပါးနဲ႔အတူ ျဖစ္တဲ့ ကုသိုလ္စိတ္ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္တဲ့ (ဝိပါက္)စိတ္ (႐ူပ ပထမစ်ာန္ ဝိပါက္စိတ္)။
၂။ ဝိစာရ၊ ပီတိ၊ သုခ၊ ဧကဂၢတာ ဆိုတဲ့ စ်ာန္အဂၤါ ေလးပါးနဲ႔အတူ ျဖစ္တဲ့ ကုသိုလ္စိတ္ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္တဲ့ (ဝိပါက္)စိတ္ (႐ူပ ဒုတိယစ်ာန္ ဝိပါက္စိတ္)။
၃။ ပီတိ၊ သုခ၊ ဧကဂၢတာ ဆိုတဲ့ စ်ာန္အဂၤါ သံုးပါးနဲ႔အတူ ျဖစ္တဲ့ ကုသိုလ္စိတ္ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္တဲ့ (ဝိပါက္)စိတ္ (႐ူပ တတိယစ်ာန္ ဝိပါက္စိတ္)။
၄။ သုခ၊ ဧကဂၢတာ ဆိုတဲ့ စ်ာန္အဂၤါ ႏွစ္ပါးနဲ႔အတူ ျဖစ္တဲ့ ကုသိုလ္စိတ္ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္တဲ့ (ဝိပါက္)စိတ္ (႐ူပ စတုတၳစ်ာန္ ဝိပါက္စိတ္)။
၅။ ဥေပကၡာ၊ ဧကဂၢတာ ဆိုတဲ့ စ်ာန္အဂၤါ ႏွစ္ပါးနဲ႔အတူ ျဖစ္တဲ့ ကုသိုလ္စိတ္ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္တဲ့ (ဝိပါက္)စိတ္ (႐ူပ ပၪၥမစ်ာန္ ဝိပါက္စိတ္)။
႐ူပႀကိယာစိတ္ ၅-ပါး
၁။ ဝိတက္၊ ဝိစာရ၊ ပီတိ၊ သုခ၊ ဧကဂၢတာ ဆိုတဲ့ စ်ာန္အဂၤါ ငါးပါးနဲ႔အတူ ျဖစ္တဲ့ ျပဳလုပ္႐ုံသက္သက္ပဲျဖစ္ၿပီး အက်ိဳးမေပးေတာ့တဲ့ စိတ္ (႐ူပ ပထမစ်ာန္ ႀကိယာစိတ္)။
၂။ ဝိစာရ၊ ပီတိ၊ သုခ၊ ဧကဂၢတာ ဆိုတဲ့ စ်ာန္အဂၤါ ေလးပါးနဲ႔အတူ ျဖစ္တဲ့ ႀကိယာစိတ္ (႐ူပ ဒုတိယစ်ာန္ ႀကိယာစိတ္)။
၃။ ပီတိ၊ သုခ၊ ဧကဂၢတာ ဆိုတဲ့ စ်ာန္အဂၤါ သံုးပါးနဲ႔အတူ ျဖစ္တဲ့ ႀကိယာစိတ္ (႐ူပ တတိယစ်ာန္ ႀကိယာစိတ္)။
၄။ သုခ၊ ဧကဂၢတာ ဆိုတဲ့ စ်ာန္အဂၤါ ႏွစ္ပါးနဲ႔အတူ ျဖစ္တဲ့ ႀကိယာစိတ္ (႐ူပ စတုတၳစ်ာန္ ႀကိယာစိတ္)။
၅။ ဥေပကၡာ၊ ဧကဂၢတာ ဆိုတဲ့ စ်ာန္အဂၤါ ႏွစ္ပါးနဲ႔အတူ ျဖစ္တဲ့ ႀကိယာစိတ္ (႐ူပ ပၪၥမစ်ာန္ ႀကိယာစိတ္)။
အ႐ူပါဝစရစိတ္ ၁၂-ပါး
အ႐ူပကုသိုလ္စိတ္ ၄-ပါး
အ႐ူပါဝစရစိတ္ေတြက ပၪၥမစ်ာန္စိတ္ အမ်ိဳးအစားမွာ ပါတယ္။
‘အ႐ူပါဝစရ ကုသိုလ္ကံ’ဆိုတာ အပၸနာစ်ာန္ကိုေရာက္တဲ့ ဘာဝနာေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ မေနာကံ တစ္မ်ိဳးပဲ။
အ႐ူပကုသိုလ္စိတ္ဟာ ေကာင္းကင္ပညတ္ စတဲ့ အာ႐ုံ အမ်ိဳးအစားအေပၚ မူတည္ၿပီး ေလးမ်ိဳး ကြဲျပားတယ္။
၁။ ေကာင္းကင္ပညတ္ကို အာ႐ုံျပဳၿပီး ျဖစ္တဲ့ အာကာသာနၪၥာယတနကုသိုလ္စိတ္။
၂။ အာကာသာနၪၥာယတနစ်ာန္စိတ္ကို အာ႐ုံျပဳၿပီး ျဖစ္တဲ့ ဝိညာဏၪၥာယတနကုသိုလ္စိတ္။
၃။ နတၳိဘာဝပညတ္ကို အာ႐ုံျပဳၿပီး ျဖစ္တဲ့ အာကာကိၪၥညာယတနကုသိုလ္စိတ္။
၄။ အာကာကိၪၥညာယတနစ်ာန္စိတ္ကို အာ႐ုံျပဳၿပီး ျဖစ္တဲ့ ေနဝသညာနာသညာယတနကုသိုလ္စိတ္။
အ႐ူပဝိပါက္စိတ္ ၄-ပါး
၁။ ေကာင္းကင္ပညတ္ကို အာ႐ုံျပဳၿပီး ျဖစ္တဲ့ အာကာသာနၪၥာယတနစိတ္ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္တဲ့ (ဝိပါက္)စိတ္။
၂။ အာကာသာနၪၥာယတနစ်ာန္စိတ္ကို အာ႐ုံျပဳၿပီး ျဖစ္တဲ့ ဝိညာဏၪၥာယတနစိတ္ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္တဲ့ (ဝိပါက္)စိတ္။
၃။ နတၳိဘာဝပညတ္ကို အာ႐ုံျပဳၿပီး ျဖစ္တဲ့ အာကာကိၪၥာညာယတနစိတ္ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္တဲ့ (ဝိပါက္)စိတ္။
၄။ အာကာကိၪၥညာယတနစ်ာန္စိတ္ကို အာ႐ုံျပဳၿပီး ျဖစ္တဲ့ ေနဝသညာနာသညာယတနစိတ္ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္တဲ့ (ဝိပါက္)စိတ္။
အ႐ူပႀကိယာစိတ္ ၄-ပါး
၁။ ေကာင္းကင္ပညတ္ကို အာ႐ုံျပဳၿပီး ျဖစ္တဲ့ အာကာသာနၪၥာယတနႀကိယာစိတ္။
၂။ အာကာသာနၪၥာယတနစ်ာန္စိတ္ကို အာ႐ုံျပဳၿပီး ျဖစ္တဲ့ ဝိညာဏၪၥာယတနႀကိယာစိတ္။
၃။ နတၳိဘာဝပညတ္ကို အာ႐ုံျပဳၿပီး ျဖစ္တဲ့ အာကာကိၪၥညာယတနႀကိယာစိတ္။
၄။ အာကာကိၪၥညာယတနစ်ာန္စိတ္ကို အာ႐ုံျပဳၿပီး ျဖစ္တဲ့ ေနဝသညာနာသညာယတနႀကိယာစိတ္။
ေလာကုတၱရာစိတ္ ၈-ပါး
မဂ္စိတ္၊ ေလာကုတၱရာကုသိုလ္စိတ္ ၄-ပါး
၁။ ေသာတာပတၱိ မဂ္စိတ္။
၂။ သကဒါဂါမိ မဂ္စိတ္။
၃။ အနာဂါမိ မဂ္စိတ္။
၄။ အရဟတၱ မဂ္စိတ္။
ဖိုလ္စိတ္၊ ေလာကုတၱရာဝိပါက္စိတ္ ၄-ပါး
(မဂ္ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္တဲ့ စိတ္)
၁။ ေသာတာပတၱိ ဖိုလ္စိတ္ (ေသာတာပတၱိမဂ္စိတ္ရဲ႕ေနာက္ တစ္ဆက္တည္းျဖစ္တဲ့ ေသာတပတၱိမဂ္စိတ္ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္တဲ့ ဝိပါက္စိတ္)။
၂။ သကဒါဂါမိ ဖိုလ္စိတ္။
၃။ အနာဂါမိ ဖိုလ္စိတ္။
၄။ အရဟတၱ ဖိုလ္စိတ္။
ေလာကုတၱရာစိတ္ အက်ယ္ ၄၀
မဂ္စိတ္ေလးပါးနဲ႔ ဖိုလ္စိတ္ေလးပါးကို “ေလာကုတၱရာစိတ္ ၈-ပါး”လို႔ ေခၚတယ္။ ဒီေလာကုတၱရာစိတ္ ၈-ပါးကို ပထမစ်ာန္၊ ဒုတိယစ်ာန္၊ တတိယစ်ာန္၊ စတုတၳစ်ာန္၊ ပၪၥမစ်ာန္ေတြနဲ႔ ေျမႇာက္ပြားလိုက္ရင္ (၈x၅=၄၀) ေလာကုတၱရာစိတ္ ေလးဆယ္ ျဖစ္တယ္။
ဥပမာ – ေသာတာပတၱိမဂ္စိတ္ (၅)ပါး
၁။ ဝိတက္၊ ဝိစာရ၊ ပီတိ၊ သုခ၊ ဧကဂၢတာ ဆိုတဲ့ စ်ာန္အဂၤါ ငါးပါးနဲ႔အတူ ျဖစ္တဲ့ ပထမစ်ာန္ ေသာတာပတၱိမဂ္စိတ္။
၂။ ဝိစာရ၊ ပီတိ၊ သုခ၊ ဧကဂၢတာ ဆိုတဲ့ စ်ာန္အဂၤါ ေလးပါးနဲ႔အတူ ျဖစ္တဲ့ ဒုတိယစ်ာန္ ေသာတာပတၱိမဂ္စိတ္။
၃။ ပီတိ၊ သုခ၊ ဧကဂၢတာ ဆိုတဲ့ စ်ာန္အဂၤါ သံုးပါးနဲ႔အတူ ျဖစ္တဲ့ တတိယစ်ာန္ ေသာတာပတၱိမဂ္စိတ္။
၄။ သုခ၊ ဧကဂၢတာ ဆိုတဲ့ စ်ာန္အဂၤါ ႏွစ္ပါးနဲ႔အတူ ျဖစ္တဲ့ စတုတၳစ်ာန္ ေသာတာပတၱိမဂ္စိတ္။
၅။ ဥေပကၡာ၊ ဧကဂၢတာ ဆိုတဲ့ စ်ာန္အဂၤါ ႏွစ္ပါးနဲ႔အတူ ျဖစ္တဲ့ ပၪၥမစ်ာန္ ေသာတာပတၱိမဂ္စိတ္။
ဒီလိုပဲ က်န္တဲ့ သကဒါဂါမိမဂ္စိတ္၊ အနာဂါမိမဂ္စိတ္၊ အရဟတၱမဂ္စိတ္၊ ေသာတာပတၱိဖိုလ္စိတ္၊ သကဒါဂါမိဖိုလ္စိတ္၊ အနာဂါမိဖိုလ္စိတ္၊ အရဟတၱဖိုလ္စိတ္ေတြမွာလဲ စ်ာန္အဂၤါ ငါးပါးစီ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
.jpg)
